حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی: هر چه ما بتوانیم تفاسیر و ترجمه‌های صحیح از قرآن کریم را در فضای دیجیتال ترویج دهیم برای نزدیک شدن هوش مصنوعی به واقعیت، کمک بیشتری کرده‌ایم.
به گزارش روابط عمومی دفتر نشر فرهنگ اسلامی: از نرم‌افزار «ترجمه گویای قرآن کریم» با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) و دکتر محسن چینی‌فروشان رئیس دفتر نشر فرهنگ اسلامی در مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران رونمایی گردید. در این جلسه دکتر غلامعلی حداد عادل به بیان انگیزه و روش خود در تالیف ترجمه فارسی قرآن کریم پرداخت.
ایشان در ابتدای سخنان خود ضمن گرامیداشت سالگرد شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی و شهدای حادثه تروریستی کرمان، از تولید و انتشار نسخه همراه ترجمه قرآن کریم به صورت متنی و صوتی اظهار خوشحالی نمود و گفت: انگیزه‌ام این بود که در حد توانم کاری کنم تا سنت ترجمه‌خوانی قرآن کریم در جامعه ترویج شود. همه جا قرآن به مناسبت‌های مختلف خوانده می‌شود بدون آنکه به معانی آن توجه گردد. گویی میان همه، چنین قرارداد شده که فقط شنونده آیات قرآن باشند، بدون آنکه معنای آن را متوجه شوند و این مشکل‌ساز خواهد بود. در قدیم از سنین کودکی تا جوانی، قرائت قرآن آموزش داده می‌شد و بعد از آن بیشتر به معنافهمی و مفاهیم قرآن می‌پرداختند. تشخیص بنده این بود که ما باید ترجمه‌ای روان داشته باشیم که به این مقصود برسیم.
دکتر حداد عادل با اشاره به ترجمه‌های نگاشته شده به زبان فارسی افزود: زبان فارسی اولین زبانی بود که ترجمه قرآن را نزدیک به ۱۲۰۰ سال قبل ارائه نمود؛ ولی بخاطر احتیاط زیادی که در عدم تغییر معنای الفاظ قرآن در میان جامعه وجود داشت، بیشتر ترجمه‌ها تحت‌اللفظی انجام می‌گرفت. نزدیک به یک قرن است که جهشی در ترجمه‌ها بوجود آمده و در ترجمه‌ها سعی شد مفاهیم آیات قرآن کریم به صورت واضح و روان بیان شود. بنده سعی کردم ترجمه از نثر فاخر که در شأن قرآن کریم است، برخودار باشد و برای فارسی زبانان، فهم راحتی داشته و از ادبیات اداری و روزنامه‌ای به دور باشد. زیبایی‌های ادبیات و شعر فارسی را به صورت ملایم در آن آورده‌ام بدون آنکه آرایشی خارج از حد کرده باشم. تلاش کرده‌ام توضیحات خارج از ترجمه را به حداقل برسانم و از بیان تفسیر آیات دوری کنم تا برای خواننده دست‌انداز ایجاد نشود تا برای همه قابل فهم باشد. دقت کرده‌ام تا مفهوم آیه را دقیق منتقل کنم و کاملاً فارسی ترجمه کرده باشم نه آنکه گرته‌برداری از عربی شده باشد. مثلا! این آیه که می‌فرماید (لَاتَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَیطَان) معمولاً به صورت تحت‌اللفظی ترجمه می‌شده: (از جای پای شیطان پیروی نکنید) اگر مفهوم آیه به فارسی روان ترجمه شود، این عبارت زیبنده‌تر خواهد بود: (پای جای پای شیطان نگذارید) که در ترجمه‌ام چنین نکاتی را رعایت کرده‌ام.
دکتر غلامعلی حداد عادل در ادامه توضیحات خود پیرامون ترجمه چاپ شده از قرآن کریم گفت: اولین نسخه‌ی این ترجمه بعد از آنکه نظرات اساتید و مترجمان را گرفته و اصلاحاتی انجام دادم، توسط موسسه به‌نشر آستان قدس رضوی چاپ گردید و بعد از آن نیز چندین بار مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفت. علت آنکه اقدام به قرائت ترجمه کردم، انتقال حس و درکی بود که از معنای آیه دارم و نمی‌توانم آن را به قرائت‌کننده دیگری بسپارم و زیبایی‌های این نثر را فدا کنم. معتقدم که مترجم قرآن باید ادیب باشد و از ظرایف شعر و ادبیات فارسی اطلاع داشته باشد.
دکتر غلامعلی حداد عادل گفت: اولین گام در آشنایی مردم با اسلام، آشنایی با قرآن کریم است و سایر امور باید بعد از آن قرار داشته باشد؛ اگر این شناخت حاصل شود، از خرافات دور می‌مانیم همانطور که امام خمینی رحمه‌الله و مقام معظم رهبری تاکید داشتند سه رکن معنویت، عقلانیت و عدالت باید از قرآن کریم گرفته شود. در آینده سعی دارم که آیات قرآن کریم را بر اساس معنای گروهی که دارند، دسته‌بندی کنم و ترجمه‌ی گروهی آنها را بیاورم چرا که آیات همانند پاراگراف در یک متن، به هم مرتبط هستند.
دکتر حداد عادل در پایان سخنان خود با تشکر از سازمان به‌نشر، و دفتر نشر فرهنگ اسلامی افزود: از مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) و همکاری حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر بهرامی و همکارانشان تشکر می‌کنم که با تولید این نرم‌افزار زمینه استفاده بیشتر و بهتر علاقمندان به قرآن کریم فراهم نمودند.
سخنران بعدی مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بود که ضمن تسلیت به بازماندگان شهدای حادثه کرمان و آرزوی پیروزی رزمندگان مقاومت، گفتند: چالشی که امروزه در فضای مجازی با آن مواجه هستیم، چالش مرجعیت است یعنی اولین مسیر و محل رجوع در مسائل زندگی روزمره ما، فضای مجازی است و برای پیدا کردن پاسخ سئوالات خود حتی در مسائل دینی هم به فضای مجازی مراجعه می‌کنیم. راهی که علماء قبل برای دسترس‌پذیر کردن محتواهای دینی پیموده‌اند، امروز در انتشار دیجیتالی تجلی پیدا کرده و محبوس ماندن آثار و دیجیتالی نشدن، موجب انزوای آثار خواهد شد. وقتی به مقالات نگاهی می‌اندازیم، از برخی آثار فاخر و قله‌های علمی هیچ خبری نیست و به آنها استناد نمی‌شود چرا که از نشر دیجیتالی عقب مانده‌اند. در موضوع قرآن کریم، چه قرائت آن و چه فهم معانی آن، لازم است ترجمه‌های مناسب در دسترس باشد تا با این چالش مواجه نشویم. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تلاش دارد که محتوای محققان و نویسندگان را در قالب مجموعه نرم‌افزار رومیزی یا همراه تولید کرده و دسترس‌پذیری را تسهیل نماید. تاکنون نزدیک به ۲۵۰ اثر مشترک تولید شده که هزاران جلد کتاب را به صورت دیجیتالی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. تازه‌ترین محصولی که امروز رونمایی خواهد شد، اثر دکتر حداد عادل است که در قالب نرم‌افزار موبایلی با کاربری آسان و خوش‌فهم، تولید شده و ترجمه استاد را به همراه صوت ایشان به صورت آیه به آیه، در اختیار عموم علاقمندان قرار خواهد داد.
دکتر محمدحسین بهرامی با اشاره به اینکه ترجمه قرآن یک لایه از تفسیر محسوب می‌شود، افزود: در قرن معاصر از ترجمه تحت‌اللفظی فاصله گرفته شده و به سبک‌های مفهومی‌تر توجه می‌شود. در خوانش هم به انتقال بهتر و دقیق‌تر مفهوم، باید توجه شود که از ویژگی‌های این نرم‌افزار محسوب می‌گردد. امیدوارم که این محصول الگویی باشد تا دیگر مترجمان قرآن کریم هم به این سبک روی آورند و ترجمه‌های آنها به صورت دیجیتالی در اختیار عموم قرار گیرد.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با اشاره به پیشرفت‌های هوش مصنوعی در حوزه اسلام‌پژوهی گفت: به زودی با قدرتی که هوش مصنوعی پیدا کرده، باید منتظر ارائه سامانه هوشمند تفسیر و ترجمه قرآن کریم باشیم. جالب است که بدانید حتی غیر مسلمانان هم استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه و تفسیر قرآن کریم را پیگیری می‌کنند. اما نکته مهم این است که هوش مصنوعی، مبتنی بر داده‌های قبل شکل می‌گیرد و هر چه ما بتوانیم تفاسیر و ترجمه‌های صحیح را در فضای دیجیتال ترویج دهیم برای نزدیک شدن هوش مصنوعی به واقعیت، کمک بیشتری کرده‌ایم. از اکنون باید به فکر مرجعیت و چالش‌های ماشین هوشمند تفسیر و ترجمه قرآن باشیم چرا که در تولید و عرضه آن در آینده نه چندان دور، هیچ تردیدی نیست!
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی در پایان سخنان خود از دکتر حداد عادل به دلیل همراهی در تولید این اثر قرآنی دیجیتال و انتشار آن برای عموم علاقمندان قرآن کریم، تشکر نمودند.
دکتر محسن چینی‌فروشان، رئیس دفتر نشر فرهنگ اسلامی، سخنران پایانی مراسم بود که ضمن تسلیت حادثه دردناک شهدای کرمان، به توضیحی پیرامون فعالیت‌های دفتر نشر فرهنگ اسلامی پرداخت: دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۵۳ با همت شهید دکتر بهشتی، شهید باهنر و آقای سید رضا برقعی تاسیس شد و هدف‌شان در شرایط آن روز، انتشار محتواهای اسلامی و دسترس‌پذیر کردن آنها بود. در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این دفتر تحت نظر شهید باهنر به فعالیت خود ادامه داد و اکنون سرمایه‌های اصلی این دفتر، انتشار آثار و کتب بزرگانی چون علامه محمدتقی جعفری یا استاد رسولی محلاتی می‌باشد. دکتر حداد عادل نیز از نویسندگان فعال این دفتر در موضوعات مختلف هستند که آثارشان به چاپ رسیده و ترجمه قرآن کریم، سه سال قبل توسط ایشان در اختیار دفتر نشر قرار گرفت و چاپ گردید. این اثر حاصل ۹ سال کار علمی ایشان بوده و از نثر فارسی روانی برخوردار است.
رئیس دفتر نشر فرهنگ اسلامی ضمن تشکر از دکتر حداد عادل برای اجازه نشر دیجیتالی ترجمه افزود: تشکر ویژه‌ای هم از مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی دارم که واقعاً نعمت بزرگی برای حوزه‌های علمیه است و برای تولید این نرم‌افزار نزدیک به یک‌سال همراهی، تعامل و تلاش انجام گرفت و امروز شاهد رونمایی و عرضه آن هستیم.
محتوا :
در این نرم‌افزار ترجمه گویای قرآن کریم با صدای استاد دکتر حداد عادل به‌همراه ۳ قرائت (ترتیل و تحدیر استاد احمد دباغ و ترتیل استاد پرهیزگار) ارائه شده است.
همچینین امکان انتخاب حالت پخش قرائت قران در قالب‌های مختلف (متن، متن و ترجمه، ترجمه، ترجمه و متن) برای کاربر قابل انتخاب است.
امکانات و قابلیت ها :
ـ ارائه ترجمه گویای قرآن کریم با صدای استاد دکتر حداد عادل
ـ ارائه سه قرائت از قرآن کریم (ترتیل و تحدیر استاد احمد دباغ و ترتیل استاد پرهیزگار)
ـ امکان انتخاب حالت پخش قرائت قرآن در قالب‌های مختلف (فقط متن، متن و ترجمه، فقط ترجمه، ترجمه و متن)
ـ امکان اشتراک‌گذاری متن یا تصویر گرافیکی آیه مورد نظر
ـ امکان تغییر سرعت پخش قرائت و تکرار آیه و سوره
جهت تهیه نرم‌افزار «ترجمه گویای قرآن کریم»، اینجا کلیک کنید.
