الانصاف

آیت‌الله سیّد هاشم رسولی محلّاتی در شب بیست‌و‌هشتم رمضان سال 1348 هجری قمری در شهرستان محلّات چشم به جهان گشودند. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در همان شهر گذراندند و پس از آن همراه پدرشان که از علمای محلّات بودند به قم رفتند و در مدرسۀ باقریه که تحت نظر مرحوم برقعی اداره می‌شد، ادامه تحصیل دادند و به تشویق پدرشان به تحصیل علوم دینی مشغول شدند.
ایشان بسیاری از دروس خارج را نزد استادان بزرگواری چون حضرت آیت‌الله شهید صدوقی، حجت‌الاسلام حاج شیخ اسدالله نوراللّهی اصفهانی، مرحوم آیت‌الله مطهری و آیت‌الله مدرس و درس خارج اصول و فقه را در محضر حضرت امام خمینی(ره) فراگرفتند و تا سالی که امام به ترکیه تبعید شدند، در تمامی جلسات درس فقه و اصول ایشان حضور داشتند.
ایشان از همان سال‌های نخست تحصیل، علاقۀ وافری به مطالعۀ حدیث و تفسیر و تاریخ داشتند و پیوسته در حاشیۀ درس‌های صرف و نحو و فقه و اصول و سایر درس‌ها، در اوقات فراغت به مطالعۀ کتاب‌های تاریخی و تفاسیر شیعه و سنی و احادیث اهل بیت: می‌پرداختند.

آثار قلمی و تألیفات استاد بیش از چهل عنوان است که می‌توان به سه قسمت عمده تقسیم کرد:
قسمت اول؛ تصحیح و تعلیق و پاورقی کتاب‌ها و متون شامل:
تفسیر مجمع البیان، تألیف علّامه طبرسی؛ تفسیر نور الثقلین، تألیف شیخ عبدعلی حویزی؛ تفسیر عیاشی؛ دارالسلام حاجی نوری؛ مناقب ابن شهرآشوب؛ ‌کشف الغمّة مرحوم علی ‌بن عیسی اِربلی؛ مرآة العقول مرحوم علامه مجلسی؛ اثبات الهداة شیخ حرّ عاملی؛ ایقاظ الهجعه فی اثبات الرجعه، تألیف شیخ حر عاملی؛ نفقات ثلاثه مرحوم آیت‌الله حاج شیخ اسماعیل محلّاتی؛ مقتضب الاثر فی النص علی الائمة الاثنی‌عشر؛ گلچین حکمت، برگزیده‌ای از کتاب روضه بحارالانوار؛ راهنمای بهشت.
قسمت دوم، ترجمه‌ها شامل:
ترجمه روضۀ کافی مرحوم کلینی؛ ترجمه ارشاد مفید؛ ترجمه تفسیر مجمع البیان؛ ترجمه سورۀ مبارکۀ انعام؛ ترجمه صحیفۀ علویه؛ ترجمه الانصاف فی النص علی الائمة الاثنی‌عشر من الاشراف؛ ترجمۀ مقاتل الطالبیین؛ ترجمۀ سیره ابن هشام؛ ترجمه و تفسیر مختصر قرآن کریم؛ ترجمه‌ مفاتیح الجنان؛ ترجمه غررالحکم و درر الکلم.
قسمت سوم، تألیفات شامل:
کیفر گناه؛ مبارزه با گناه؛ تاریخ انبیا؛ تاریخ زندگانی حضرت محمّد(ص)؛ تاریخ زندگانی حضرت فاطمه(س) و دختران آن حضرت؛ تاریخ تحلیلی اسلام؛ تاریخ زندگانی امیرالمؤمنین علی‌(ع)؛ تاریخ زندگانی امام حسن‌(ع)؛ جنبه‌های اخلاقی و سیرۀ عملی حضرت رضا‌(ع)؛ شرح تألیفات شیخ طوسی؛ و شروح آ‌ن‌ها؛ زندگانی امام حسین‌(ع)؛ خلاصه‌ای از تاریخ اسلام؛ چهل حدیث؛ نگاهی کوتاه به زندگانی حضرت زینب(س)؛ شرح زیارت امین‌الله؛ پرتوی از فضایل امیرالمؤمنین(ع)؛ وصایا الرسول(ص) و الأئمة:‌؛ احسن القصص؛ سخنی‌دربارۀ‌‌زکات؛ سخنی‌دربارۀقرآن؛ سخنی دربارۀ دعا؛ سخنی دربارۀ روزه؛ سخنی دربارۀ نماز.