مراسم اختتامیه جشنواره خاتم برگزار شد
مراسم اختتامیه جشنواره خاتم عصر روز پنج شنبه ۱۶ اردیبهشت ماه ۹۵ در سرای اهل قلم واقع در بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
مراسم اختتامیه جشنواره خاتم برگزار شد
مراسم اختتامیه نخستین جشنواره ادبی خاتم با حضور سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یحیی دهقانی دبیر کمیته فرهنگی، حجت الاسلام سید احمد میرعمادی، علی اکبر اشعری، محسن چینی فروشان، میثم نیلی، قاسم علی فراست، محمدرضا سنگری، سپیده خلیلی، جواد محقق، نادر قدیانی، عبدالعظیم فریدون، ، مجید قیصری، سیدعلی کاشفی خوانساری و جمعی از نویسندگان حوزه کودک، نوجوان و بزرگسال عصر پنجشنبه (۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۵) در سرای اهل قلم بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.
مجید قیصری، دبیر بخش بزرگسال جشنواره خاتم در این مراسم گفت: نخستین جشنواره ادبی خاتم با هدف ایجاد شور و شوق بیشتر در میان نویسندگان نوجوان در دی ماه ۱۳۹۴ مصادف با ولادت حضرت رسول اکرم (ص) آغاز به کار کرد و امروز که مصادف با عید مبعث آن رسول خاتم (ص) است مفتخریم که ثمره این ۴ ماه تلاش را ارائه می کنیم.
وی ادامه داد: همانطور که از نام جشنواره برمی آید محور آن، وجود نازنین ختمی مرتبت است اما ضرورت این تشکل و حرکت ادبی آن بوده است که از نگاه موزه ای بپرهیزیم. ما ساخت و ساز موزه ها را از غربی ها آموخته ایم اما بسیار بیش از آنها به تفکر موزه ای پایبندیم و برای پرکردن موزه هایمان ابتدا سراغ تاریخ می رویم. موزه هایی نادیدنی، موزه های ذهنی، موزه هایی که همه جا دایر کرده ایم در کتابخانه شخصی، در کتابخانه های عمومی و در تلویزیون و ادبیات داستانی این توقع را دارند که هنگام مواجه با تاریخ چیزی شبیه موزه باشد، رسالتی نداشته باشند مگر نگهداری و پاسداشت میراثی که به آنها ارث رسیده است. عده ای که بخواهند متفاوت نگاه کنند سعی می کنند تاریخ را برای آیندگان تر و تازه نگه دارند و این مساله وقتی به تاریخ صدر اسلام می رسد سنگین تر می شود.
قیصری افزود: ما نتوانسته ایم از ماده تاریخ برای صورت های جدید ادبی خود به خوبی استفاده کنیم چون اساسا در جامعه سنتی نگاه های نو جو را کمتر برمی تابیم و گاهی تاب و تحمل کوچکترین حرکت نوجویانه را نداریم و بعضا در مقابل آنها سد می شویم.
دبیر جشنواره خاتم در ادامه با بیان اینکه داستان مانند هر اثر هنری دیگری ساختنی است و ساختن بیش از هر چیزی نیازمند منظری جدید است، گفت: به همین دلیل جشنواره های دینی برگزار شده طی سالیان اخیر، نه تنها نویسندگان را به دریدن حجاب ضخیم تاریخ دعوت نکرده اند، که گاهی چشم و دست‌شان را ترسانده اند، مصداقش رمان دوازدهم علی موذنی است.
قیصری اظهار کرد: جشنواره ادبی خاتم که به همت و ابتکار بنیاد ارشاد و رفاه امام جعفر صادق (ع) پیریزی و برپا شده است، به تاسی از رسول مکرم اسلام بزرگترین مصلح تاریخ بشریت گام در این وادی گذاشته، بلکه بتواند نگاه تنگ، ایستا و محدود به جغرافیای خشک و سوزان بیابان های حجاز را از شخصیت نورانی پیامبر رحمت (ص) بردارد و ما را به دریای بی کران آن منبع فیض ابدی متصل کند. جشنواره ادبی خاتم با این شعار تصمیم گرفته چشم به شفاخانه حجاز بدوزد، بلکه لمحه ای، باریک نوری، از آن وجود نازنین را به جهانی که به نام او، به تقلب، سکه خشونت می زنند، ظلم می کنند، جنگ افروزی می کند ویرانی برپا می کنند، دعوت به صلح کند، دعوت به فضایل اخلاقی، در یک کلام مهربانی کند؛ چرا که رسول ما رسول رحمت و مهربانی است.
وی در ادامه به ارائه آمار آثار ارسالی به جشنواره پرداخت و گفت: دفتر جشنواره با فرصت کمی که اختیار داشته شاهد دریافت بیش از ۹۰۰ اثر بوده است که در این مدت کم رقم قابل توجهی است. با حذف داستان های تکراری و غیرمرتبط جشنواره به ۷۶۰ اثر داستانی در حوزه کودک و نوجوان و بزرگسال رسیدیم. از این تعداد ۵۲۰ اثر در بخش بزرگسال مورد ارزیابی قرار گرفتند و ۲۴۰ اثر در بخش کودک و نوجوان. داوران بخش مقدماتی از میان ۵۴۰ اثر ۶۶ اثر را برای بخش نهایی معرفی کردند. داوران بخش نهایی از میان ۶۶ اثر ۱۴ اثر را به کمیته علمی جشنواره معرفی کردند که با بررسی و مداقه در این آثار، ۴ اثر را به دلیل مغایرت، مخدوش و مجهول بودن تاریخ یا کم ارتباط بودن با موضوع جشنواره از دور مسابقه خارج کردند.
قیصری ادامه داد: همچنین از میان ۲۱۰ اثر کودک و نوجوان، ۵۰ اثر به مرحله نهایی راه یافتند که داوران ۱۰ اثر را شایسته تقدیر و ۳ اثر را برگزیده معرفی کردند. در این میان بیشترین فراوانی آثار رسیده به جشنواره از استان های تبریز، اصفهان، تهران و خراسان بوده است.
وی در پایان از مجمع ناشران انقلاب اسلامی، موسسه شهر کتاب، موسسه شهرستان ادب و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی تشکر و از همه افرادی که دستی برقلم، آتشی بر دل و شوری در سر دارند، دعوت کرد در این همایش نور و رحمت همدم و هم نفس باشند.
به گفته قیصری در سال ۹۶ در عید مبعثی دیگر دومین دوره جشنواره ادبی خاتم برگزار خواهد شد. در ادامه مراسم از نویسندگان شایسته تقدیر و نویسندگان برتر دو بخش کودک- نوجوان و بزرگسال تقدیر شد. همچنین از میثاق امیرفجر به خاطر مجموعه ۲۰ جلدی «پیامبر» قدردانی شد.
بیانیه هیات داوران بخش بزرگسال نخستین جشنواره ادبی خاتم به شرح زیر قرائت شد:
عنوان جشنواره یعنی «داستان کوتاه خاتم» به ناچار توجه داوران را از دو نکته ی اساسی دور نداشته است. این دو نکته که همسو و هم طراز می نمایند؛ داستان بودن آثار از یک سو و مرتبط بودن آنها با سیره، گفتار و تاریخ زندگی پیامبر از دیگر سو است. بر این اساس هم ساختار داستانی مدنظر بوده و هم نسبت آن با موضوع مورد نظر. بنابراین برخی از آثار با همه نسبتی که با مضمون داشتند، به دلیل بی بهرگی یا کم بهرگی را زبان داستانی لازم، از راه یافتن به رتبه های بالا بازماندند. همچنین آثاری که از ساختار مناسب بهره داشته اما از نسبت لازم به موضوع بری بوده اند نیز امکان صعود نیافته اند. لذا آنچه در پی می آید، نتیجه ی ارزیابیها و بررسی هایی است که با توجه به دو اصل پیش گفته و پس از طرح در شورای هیأت علمی جشنواره به استحضار می رسد.
هیأت داوران لازم می داند از تک تک نویسندگان ارجمندی که در این فراخوان شرکت فرموده و آثارشان مایه ی این گردهمایی شده است سپاسگزاری، و آرزو کند آن گرامیان در پیشگاه حضرت خاتم از اجر و توجه لازم بهره مند گردند.
برگزیدگان بخش بزرگسال: گروه داوری در میان آثار که به مرحله نهایی راه یافته اند، از شصت و شش داستان، شش اثر را شایسته تقدیر و سه داستان را در حد رتبه معرفی می کند:
الف: داستان های تقدیری (بدون ترتیب اولویت)
ـ داستان «خاک صحنه» نوشته رضا احسان‌پور به دلیل ورود به تاریخ با استفاده از ظرفیت های هنر تئاتر در روزگار حاضر
ـ داستان «تا محمد» نوشته علی آرمین به خاطر برداشتی خیال پردازانه و تأثیرگذار از تاریخ
ـ داستان «الکی» نوشته امین شیرپور به دلیل نوع ورود به فضای مجازی و خودآگاهی بخشی به تحریف ها و استنادهای مربوطه.
ـ داستان «آن سنگ» نوشته مهدی کفاش به دلیل توجه به رحمانیت پیامبر(ص) در قالب داستان
ـ داستان «ایمان سمی» نوشته مسعود صادقی به خاطر توجه نویسنده به روزهای واپسین زندگی پیامبر.
ـ داستان «شوالیه تاریکی» نوشته ابراهیم نجف زاده به دلیل اشاره به گوشه هایی از تحریف های تاریخ.
ب: رتبه های بالاتر:
ـ رتبه سوم به داستان «هندی» نوشته یاسین حجازی
ـ رتبه دوم به دو اثر «مهمد»، نوشته مرتضی کربلایی‌لو و داستان «صد مثلث» اثر آرش صادق بیگی در این بخش هیچ نویسنده ای حائز رتبه نخست نشد.
داوران این بخش محمدرضا بایرامی، احمد دهقان و قاسمعلی فراست بودند. همچنین بیانیه هیات داوران بخش کودک و نوجوان به شرح زیر قرائت شد:
نوشتن از پیامبری که رحمت بی پایان خداوندی برای همه جهانیان است، زیبا و ستودنی است. پیامبر که کودکان را دوست می داشت و صفا و زیبایی هایش به دل هر کودکی در هر مکان و هر زمان می نشیند.
بررسی داستان های ارسالی از سوی نویسندگان به بخش کودک و نوجوان جشنواره خاتم، توفیقی لذت آفرین برای هیات داوران بود که عطر خوش محمدی را به دل و جان می نشاند.
لازم به ذکر است هیات داوران بدون اطلاع از اسامی پدیدآورندگان آثار به بررسی و اظهارنظر درباره داستان ها پرداخت و پس از پایان داوری ها بود که دانستیم تعداد قابل توجهی از نویسندگان نامی در کنار نویسندگان جوان و کمتر آشنا، آثار خود را به جشنواره ارسال کرده اند. همچنین دریافت تعداد قابل توجهی اثر از نویسندگان دانش آموز برای داوران مسرت بخش بود.
گفتنی است هیات داوران ذکر چند نکته را درباره آثار بررسی شده ضروری می داند:
۱ـ توجه به مستندات تاریخی و استفاده از منابع معتبر برای داستان نویسان ادبیات دینی ضروری است. اکتفا به شنیده ها و مشهودات و یا مراجعه به کتب دسته چندم و نامعتبر، گهگاه به داستان ها لطمه جدی وارد می سازد.
۲ـ مشاوره و همفکری با کارشناسان حوزه دین و تاریخ اسلام می تواند برای نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان بسیار مفید باشد. داوران با داستان هایی مواجه شدند که در صورت اعمال چند اصلاح و نکته ویرایشی تاریخی به آثاری موفق و مقبول بدل می شدند.
۳ـ در بازنویسی رویدادها و اتفاقات تاریخی، نویسندگان کودک و نوجوان به اقتضائات امروز و سلایق و ذهنیات مخاطبان توجه بیشتری نمایند. گاهی برخی منقولات، ولو به فرض صحت، چندان با باورها و سلایق مخاطبان سازگار نیستند و به دافعه می انجامند.
۴ـ توجه به جاری ساختن روح تعالیم و سیره پیامبر در زندگی امروز و در قالب داستان هایی معاصر بسیار ضروری است و خوشبختانه در این زمینه شاهد اتفاقات خوبی بوده ایم.
برگزیدگان کودک و نوجوان هیات داوران از مجموع ۵۰ اثر راه یافته به مرحله نهایی داوری ۱۰ اثر شایسته تقدیر و ۳ اثر را در حد رتبه معرفی می نماید.
الف) داستان های تقدیری بدون ترتیب در اولویت: این آثار به دلیل نگاهی نو و متنی روان از سوی داوران شایسته تقدیر شناخته شده اند.
۱ـ «داستان بوی بهشت» اثر طیبه شجاعی
۲ـ «داستان پدر در یثرب» اثر علی اکبر والایی
۳- «داستان یاس» اثر مهرنوش گرجی
۴ـ «داستان سوکا» اثر سارا شجاعی
۵ـ «داستان موریانه و پیامبر» اثر مهناز فتاحی
۶ـ «داستان تارا قصه می گوید» اثر فریبا اسدالله خیاط تهرانی
۷ـ «داستان عطر عبا» اثر زینب احمدیان
۸ـ «داستان درس امروز» اثر شکوفه اروین
تقدیر نوجوان:
۹ـ«از دفتر خاطرات یک عنکبوت» اثر نوجوان ۱۳ ساله شیما شهیدزاده
تقدیر کودک:
۱۰ـ داستان «قهر تعطیل» اثر محمد صدرا ابراهیمی خبیر ۱۰ ساله
رتبه سوم به داستان «مهر و خاکستر» اثر سید مصطفی فرقانی، رتبه دوم بخش کودک و نوجوان به دو اثر داستانی «محمد! به ما نگاه کن» نوشته مهدی میرکیانی و داستان «یک مشت خرمای خشک» نوشته مهدی کاموس. در این بخش نیز هیچ داستانی حائز رتبه نخست نشد.
شایان ذکر است داوران این بخش، محمد جواد جزینی، سپیده خلیلی و مصطفی رحماندوست بودند.