مسلمانان در بستر تاریخ

آیة الله آقاى حاج شیخ یعقوب جعفرى (جعفرى‏نیا) فرزند محمد حسین در 11 بهمن ماه 1325 در شهر مراغه در یک خانواده متوسط مذهبى به دنیا آمد و از سنّ 6 سالگى در یکى از مکتب خانه‏هاى قدیمى شهر به خواندن قرآن مشغول شد و پس از آن در حوزه علمیه مراغه به تحصیل ادبیات فارسى و عربى و متون درسى پرداخت و تا کتاب معالم الاصول را در آنجا خواند. برخى از اساتید ایشان در آن زمان عبارت بودند از: مرحومان شیخ رضا ماجدى، شیخ حسین پیشنماز، شیخ احمد امینى و شیخ حسین هبتى.
وى در سال 1342 به حوزه علمیه قم عزیمت کرد و ادامه تحصیل داد. برخى از اساتید ایشان در سطح عبارت بودند از: آیة‏ الله آقاى حاج شیخ محسن دوزدوزانى، آیة‏ الله آقاى حاج سید یوسف مدنى، آیة‏ الله آقاى شیخ یداللّه‏ دوزدوزانى، آیة‏ الله آقاى ستوده، آیة‏ الله آقاى مکارم، آیة ‏الله آقاى سبحانى و مرحوم آیة ‏الله آقاى سید رضا صدر.
همچنین اساتید ایشان در درس خارج که حدود 15 سال ادامه داشت عبارت بودند از: مرحومان آیة اللّه‏ شیخ هاشم آملى، آیة اللّه‏ فیروز آبادى، آیة اللّه‏ شیخ کاظم تبریزى، آیة اللّه‏ شریعتمدارى و آیة اللّه‏ گلپایگانى. و نیز از دروس آیة اللّه‏ میرزا جواد تبریزى و آیة اللّه‏ وحید خراسانى هم استفاده کرد و در دروس عقلى از شهید مفتح و آقاى انصارى شیرازى و آقاى حسن زاده آملى بهره برد.
آیة الله جعفرى علاوه بر فقه و اصول، در مطالعات و تحقیقات خود در آغاز بیشتر به رشته تاریخ گرایش داشت ودر این رشته کتابهایى را نوشت که بعضى از آنها چاپ شده است مانند: خوارج در تاریخ، مسلمانان در بستر تاریخ، بینش تاریخى قرآن، بینش تاریخى نهج البلاغه و مقالاتى در تحلیل برخى از وقایع تاریخى. همچنین چندین دوره در مرحله کارشناسى ارشد رشته تخصصى تاریخ در حوزه علمیه تدریس کرده‏است. پس از آن در مطالعات خود به سوى علم کلام و تاریخ علم کلام و ملل ونحل گرایش یافت و در این رشته نیز کتابهاى متعدد و مقالات بسیارى نوشت و در این مرحله بود که مجله کلام اسلامى از سوى مؤسسه امام صادق (ع) وابسته به آیة اللّه‏ سبحانى، زیر نظر ایشان منتشر مى‏شد و نیز در این مرحله به تصحیح برخى از متون کلامى متقدمان پرداخت که از جمله آنها مى‏توان از کتاب شرح جمل العلم از سید مرتضى و کتاب مناهج الیقین از علامه حلى که هر دو با پاورقى‏هاى مفصل ایشان به زبان عربى چاپ شده است، نام برد.
سپس سیر فکرى ایشان به سوى قرآن و علوم قرآنى و در نهایت تفسیر قرآن تغییر جهت یافت و مطالعات خود را در تفسیر و علوم قرآنى متمرکز کرد و نتیجه آن علاوه بر دهها مقاله در این موضوع که در مجلات مختلف چاپ شده است، چندین کتاب است که از جمله آنها مى‏توان از کتاب سیرى در علوم قرآن، پژوهشى درباره صابئین، رسم الخط مصحف، سیماى امام على (ع) در قرآن، تفسیر سوره یوسف، تفسیر سوره انعام، تاریخ اسلام از منظر قرآن و از همه مهمتر مجلدات تفسیر کوثر نام برد که هم اکنون نیز به نوشتن آن مشغول هستند، تفسیر کوثر که یک تفسیر ترتیبى از اول قرآن تا آخر آن است، با روش خاص و با توجه به نیازهاى روز نگاشته مى‏شود و تا کنون هفت جلد آن منتشر شده و پیش بینى مى‏شود که به خواست خدا در ده جلد تمام شود. به خاطر نگارش این تفسیر و سایر فعالیتهاى قرآنى، در سال 1380 در نمایشگاه بین‏المللى قرآن کریم تهران، طى مراسمى ایشان از خادمان قرآن معرفى شدند و توسط رئیس جمهور وقت، لوح تقدیر و جایزه به ایشان داده شد.